Πρόπτωση Μήτρας & Κόλπου

Η πρόπτωση μήτρας και κόλπου αναφέρεται στην ανατομική διαταραχή που προκύπτει όταν η μήτρα ή το άνω τμήμα του κόλπου (σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε αφαίρεση μήτρας – υστερεκτομή) κατεβαίνουν χαμηλά προς την είσοδο του κόλπου ή και προβάλλουν εκτός αυτού. 

Η κατάσταση αυτή προκύπτει λόγω της αποδυνάμωσης των μυών και των συνοδών υποστηρικτικών δομών του πυελικού εδάφους και  οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εγκυμοσύνη και τον τοκετό, ενώ σημαντική είναι και η επίδραση της ηλικίας, καθώς και άλλων εγγενών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Η πρόπτωση μήτρας και κόλπου ταλαιπωρεί πολλές γυναίκες, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, και ιδίως εκείνες με ιστορικό πολλαπλών φυσιολογικών τοκετών. Σε αρκετές περιπτώσεις, η πάθηση δε γίνεται άμεσα αντιληπτή καθώς η πάσχουσα μπορεί να μην εμφανίζει συμπτώματα για μακρύ χρονικό διάστημα. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από ενοχλητικά έως και επικίνδυνα, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για εξειδικευμένη ιατρική διάγνωση και θεραπεία.

Αιτίες που προκαλούν πρόπτωση της μήτρας και του κόλπου

Τα όργανα της γυναικείας πυέλου στηρίζονται στη θέση τους με τη βοήθεια ενός μυϊκού και συνδεσμικού συστήματος,  το οποίο και διασφαλίζει την εγκράτεια ούρησης και αφόδευσης. Με την πάροδο του χρόνου όμως μπορεί να προκύψει φυσική χαλάρωση των ιστών, ειδικά εάν έχουν προηγηθεί ένας ή περισσότεροι τοκετοί. Οι ιστοί που στηρίζουν τα όργανα στη θέση τους υπόκεινται σε άμεσο ή έμμεσο τραυματισμό κατά τον τοκετό και οδηγούν σε χαλάρωση του κόλπου και πρόπτωση της μήτρας. 

Η κληρονομικότητα είναι επίσης ένας από τους πιθανούς παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόπτωση μήτρας. Μεταξύ άλλων επιβαρυντικών παραγόντων που μπορεί να εντείνουν τον κίνδυνο πρόπτωσης περιλαμβάνονται ο χρόνιος βήχας ή η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η δυσκοιλιότητα, η παχυσαρκία, η άρση βάρους και οι εγχειρήσεις στην περιοχή της πυέλου. Γενικά, οποιαδήποτε κατάσταση ή δραστηριότητα που αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση στην περιοχή της πυέλου αποτελεί σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα, ευνοώντας την εμφάνιση πρόπτωσης.

Συμπτώματα Πρόπτωσης Κόλπου και Μήτρας

Τα συμπτώματα που προκαλεί η πρόπτωση των πυελικών οργάνων διαμέσου του κόλπου ποικίλουν ανάλογα με τη βαρύτητα της πρόπτωσης και το προπίπτον όργανο:

• Αίσθημα βάρους στον κόλπο και χαμηλά στη μέση
• Αίσθημα πλήρωσης στον κόλπο (σαν «μπάλα» που γεμίζει τον κόλπο ή προβάλει και εκτός αυτού)
• Δυσκολία και πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή
• Ενοχλήματα από την ουροδόχο κύστη, όπως δυσκολία στην ούρηση, συχνουρία, επιτακτική ούρηση, ακράτεια ούρων επιτακτικού τύπου (urgency urinary incontinence) ή από προσπάθεια (stress urinary incontinence)
• Ενοχλήματα από το έντερο, όπως δυσχέρεια αφόδευσης, δυσκοιλιότητα, αναγκαιότητα για πίεση με το δάχτυλο χαμηλά και πίσω στον κόλπο για να ολοκληρωθεί η κένωση.

Η πρόπτωση μπορεί να αφορά την πρόσθια περιοχή του κόλπου (κυστεοκήλη / ουρηθροκήλη), το μέσο τμήμα  (πρόπτωση μήτρας – πρόπτωση κολπικού κολοβώματος αν έχει προηγηθεί υστερεκτομή) ή το οπίσθιο κολπικό τοίχωμα (ορθοκήλη – εντεροκήλη). Συχνά δε, παρουσιάζεται ταυτόχρονη πρόπτωση δύο ή περισσοτέρων οργάνων.

Διάγνωση πρόπτωσης μήτρας και κόλπου

Η διάγνωση του είδους και της βαρύτητας της πρόπτωσης των πυελικών οργάνων γίνεται μέσω της λήψης του ιστορικού και της κλινικής εξέτασης από τον εξειδικευμένο Ουρογυναικολόγο, ενώ χρήσιμο για την ακρίβεια της διάγνωσης θεωρείται ο ουροδυναμικός έλεγχος και το 2D-3D υπερηχογράφημα του πυελικού εδάφους.

Θεραπευτικές επιλογές για την πρόπτωση του κόλπου ή και της μήτρας

Η θεραπεία της πρόπτωσης μήτρας και κόλπου εξατομικεύεται και εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας (αναπαραγωγική ηλικία / κλιμακτήριος-εμμηνόπαυση), τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και το βαθμό της πρόπτωσης.

Ως γενική αρχή, η συντηρητική θεραπεία με ασκήσεις πυελικού εδάφους, υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένης φυσικοθεραπεύτριας μπορεί να αποτελέσει την πρώτη επιλογή, ειδικά αν τα συμπτώματα είναι ήπια και η πρόπτωση μικρού βαθμού. Στη συντηρητική αντιμετώπιση της πρόπτωσης εμπίπτει και η τοποθέτηση κολπικού πεσσού, που έχει ως στόχο απλά τη συγκράτηση του προπίπτοντος οργάνου στην ανατομική του θέση, με στόχο τη βελτίωση των ενοχλητικών συμπτωμάτων.

Η χειρουργική θεραπεία της πρόπτωσης μήτρας και κόλπου προσφέρει μονιμότερα αποτελέσματα, ιδιαίτερα σε γυναίκες με έντονα συμπτώματα και μετρίου έως σοβαρού βαθμού πρόπτωση, καθώς και σε εκείνες που ασκούν έντονη φυσική δραστηριότητα (εργασία που απαιτεί ορθοστασία και κίνηση, τακτική άσκηση, αθλητισμός). Σήμερα, η χειρουργική αποκατάσταση της πρόπτωσης γίνεται με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους που απαιτούν νοσηλεία μόνο για 1-2 ημέρες το πολύ και προσφέρουν ταχεία αποκατάσταση και άμεση επιστροφή της γυναίκας στις καθημερινές της ασχολίες.

Η επιλογή της κατάλληλης χειρουργικής επέμβασης (διακολπική ή λαπαροσκοπική τεχνική) αποφασίζεται από τον εξειδικευμένο Ουρογυναικολόγο – Χειρουργό Πυελικού Εδάφους σε συνεννόηση με τη γυναίκα και με βάση τα ατομικά της χαρακτηριστικά, όπως ηλικία, επιθυμία για τεκνοποίηση, συνοδές παθήσεις, κοινωνική και σεξουαλική δραστηριότητα. Ενδεικτικά οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές αποκατάστασης της ανατομίας και λειτουργίας  του πυελικού εδάφους περιλαμβάνουν:

• Πρόσθια και οπίσθια κολπορραφία
• Διακολπική ανάρτηση της μήτρας, χωρίς τη χρήση συνθετικών πλεγμάτων
• Διακολπική υστερεκτομή με ταυτόχρονη ανάρτηση του κολπικού κολοβώματος, χωρίς τη χρήση συνθετικών πλεγμάτων
• Λαπαροσκοπική ιερο-υστεροπηξία με τη χρήση συνθετικού πλέγματος
• Λαπαροσκοπική υστερεκτομή με υψηλή ανάρτηση του κολπικού κολοβώματος στους ιερομητρικούς συνδέσμους
• Λαπαροσκοπική ιερο-κολποπηξία με τη χρήση συνθετικού πλέγματος
• Κολπόκλειση Lefort