Η καταμμήνιος κύκλος παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις από γυναίκα σε γυναίκα αφού υπόκειται τόσο σε κληρονομικούς όσο και περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη συχνότητα και τη διάρκειά του. Με αυτή την έννοια δεν υπάρχει η έννοια του «φυσιολογικού» κύκλου για όλες τις γυναίκες και ο ιατρός καλείται να διερευνήσει τυχόν διαταραχές της περιόδου (ανωμαλίες του κύκλου) με βάση το ατομικό ιστορικό της κάθε ασθενούς.

​

Εκείνο που παραμένει κοινό χαρακτηριστικό του καταμμήνιου κύκλου για όλες τις γυναίκες είναι οι δύο φάσεις του: η παραγωγική φάση, που ξεκινάει από την 1η ημέρα του εμμηνορυσιακού κύκλου και σηματοδοτείται από το ξεκίνημα της καταμμήνιας αιμορραγίας φθάνοντας μέχρι την 14η ημέρα οπότε και συμβαίνει η ωοθυλακιορρηξία (υπό την επίδραση των ορμονών FSH, LH και οιστραδιόλης), και η εκκριτική φάση, που διαρκεί μέχρι την επόμενη περίοδο και χαρακτηρίζεται από την παραγωγή προγεστερόνης, μιας ορμόνης που παράγεται από το ωχρό σωμάτιο της ωοθήκης και προετοιμάζει το ενδομήτριο για την περίπτωση επιτυχούς γονιμοποίησης.

 

Στις περισσότερες γυναίκες ο κύκλος αυτός επαναλαμβάνεται κάθε 28-30 ημέρες στην αναπαραγωγική ηλικία, εφόσον φυσικά δεν επέλθει εγκυμοσύνη.

​

Διαταραχές της ισορροπίας στην παραγωγή και κυκλοφορία των γεννητικών ορμονών καθώς και διάφοροι ανατομικοί και λειτουργικοί παράγοντες, όπως οι παρακάτω, επιφέρουν ανωμαλίες στον εμμηνορυσιακό κύκλο των γυναικών και προβλήματα αιμορραγίας από τη μήτρα:

​

Πολύποδες ενδομητρίου – τραχήλου

Πρόκειται για καλοήθη μορφώματα του εσωτερικού στρώματος του τραχήλου και του σώματος της μήτρας που διαγιγνώσκονται με ένα απλό υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων. Η πιθανότητα να εξαλλαγούν σε καρκίνο είναι εξαιρετικά μικρή και η αντιμετώπισή τους γίνεται πάντα με χειρουργική αφαίρεση.

​

Ινομυώματα

Είναι καλοήθης όγκοι της μυικής στοιβάδας της μήτρας που μπορεί να    προβάλουν τόσο προς το εξωτερικό στρώμα της μήτρας (υπο-ορογόνια) όσο και προς τα έσω στο ενδομήτριο (υπο-βλεννογόνια). Είναι συχνότερα σε ηλικίες άνω των 30 ετών και προκαλούν ποικίλα συμπτώματα όπως αιμορραγία,  πόνο ή και υπογονιμότητα, αναλόγως με τη θέση στην οποία βρίσκονται. Η διάγνωση γίνεται συνήθως με το υπερηχογράφημα, ενώ σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί η βοήθεια της μαγνητικής τομογραφίας. Η αποτελεσματική θεραπεία συνίσταται στη χειρουργική τους αφαίρεση.

​

Αδενομύωση

Είναι η πάθηση που προκύπτει λόγω της «μετανάστευσης» κυττάρων της εσωτερικής στοιβάδας (ενδομήτριο) στο μυικό τοίχωμα της μήτρας, τα οποία κάτω από την επίδραση των ορμονών (οιστρογόνα και προγεστερόνη) σε κάθε έμμηνο ρύση αυξάνουν σε μέγεθος με αποτέλεσμα την διόγκωση της μήτρας και την αιμορραγία. Η θεραπεία είναι συντηρητική στην αναπαραγωγική ηλικία και χειρουργική όταν η γυναίκα έχει ολοκληρώσει την τεκνοποίηση.

​

Αιμορραγία μετά την επαφή

Αυτή προκαλείται λόγω της μηχανικής τριβής πάνω στον τράχηλο της μήτρας κατά την επαφή και μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονή ή πολύποδα του έξω τμήματος του τραχήλου, αλλά μπορεί να υποκρύπτει και προκαρκινωματώδη βλάβη του τραχήλου. Η γυναίκα πρέπει να απευθυνθεί άμεσα στον ιατρό της ώστε να γίνει η κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία.

​

Προβλήματα στην αρχή της εγκυμοσύνης

Κάθε διαταραχή του κύκλου που εμφανίζεται ως ανεξήγητη καθυστέρηση της περιόδου πρέπει να οδηγεί καταρχάς σε τεστ εγκυμοσύνης. Αιμορραγία μπορεί να προκλήθει τόσο λόγω επιπλοκών στο 1ο τρίμηνο της κύησης (παλίνδρομος κύηση, αποβολή κ.α) όσο και στην περίπτωση έκτοπης κύησης (εξωμήτριος κύηση) και άρα η έγκαιρη εξέταση από τον γυναικολόγο είναι απαραίτητη για την ορθή αντιμετώπιση.

​

Καρκίνος ενδομητρίου / τραχήλου

Αποτελούν πολύ σπανιότερες αιτίες διαταραχής του κύκλου και αιμορραγίας, αλλά η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση είναι καταλυτική για την   επιτυχημένη θεραπεία.