Γυναικεία ακράτεια ούρων
Η γυναικεία ακράτεια ούρων αποτελεί μία εκ των παθήσεων που συνθέτουν το σύμπλεγμα διαταραχών του πυελικού εδάφους. Οι άλλες δύο διαταραχές, που σε κάποιο ποσοστό μπορεί να συνυπάρχουν, είναι η πρόπτωση των πυελικών οργάνων (χαλάρωση) και η ακράτεια κοπράνων.
Σε αντίθεση με τη γενική πεποίθηση, η ακράτεια ούρων δεν είναι μια πάθηση μόνον της προχωρημένης ηλικίας ούτε αποτελεί φυσικό επακόλουθο της γήρανσης. Απασχολεί περίπου το 30-40% των γυναικών πάνω από την ηλικία των 40 ετών, οι οποίες μπορούν να βρουν αποτελεσματική λύση στο πρόβλημά τους αν απευθυνθούν στον εξειδικευμένο ιατρό.
Η γυναικεία ακράτεια ούρων οφείλεται κατά κύριο λόγο στις εγκυμοσύνες και τους τοκετούς αλλά και την ηλικία της γυναίκας.
Ενώ παρουσιάζεται σε μικρότερο βαθμό και σε γυναίκες που έχουν γεννήσει με καισαρική τομή, η πιθανότητα να παρουσιάσει μια γυναίκα ακράτεια ούρων μετά από έναν ή περισσότερους φυσιολογικούς τοκετούς είναι περίπου 3πλάσια. ‘Άλλοι γεννεσιουργοί παράγοντες της ακράτειας ούρων είναι η διαταραχή των γυναικείων ορμονών, η εμμηνόπαυση, η χαλάρωση των συνδέσμων της μήτρας και του κόλπου, οι ουρολοιμώξεις, οι προηγούμενες επεμβάσεις στην πύελο και τον κόλπο, καθώς και νευρολογικές παθήσεις.
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ακράτειας ούρων ανάλογα με το υπό ποιες συνθήκες συμβαίνει η ακούσια απώλεια ούρων και σε ποιο σημείο της ουρογεννητικής οδού εντοπίζεται η ανατομική και λειτουργική διαταραχή:
1. Ακράτεια ούρων από προσπάθεια (stress urinary incontinence)
Αυτή η μορφή ακράτειας συναντάται σε όλες τις ηλικίες, αλλά είναι περισσότερο συχνή σε γυναίκες ηλικίας 25-55 ετών. Χαρακτηρίζεται από ακούσια απώλεια ούρων σε καταστάσεις που δημιουργούν αύξηση της ενδοκοιλιακή πίεσης, όπως ο βήχας, το φτάρνισμα, το έντονο γέλιο, το τρέξιμο και η σωματική άσκηση και η άρση βάρους.
2. Γυναικεία ακράτεια ούρων επιτακτικού τύπου (urgency urinary incontinence)
H μορφή αυτή ακράτειας εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, με ή χωρίς άλλες συνοδές παθήσεις, αλλά και σε νεότερα άτομα.
Συμβαίνει όταν δημιουργείται η ανάγκη για επιτακτική ούρηση την οποία η γυναίκα δεν μπορεί να καθυστερήσει, ακόμη και με πολύ μικρή ποσότητα ούρων μέσα στην ουροδόχο κύστη, καθώς αυτή συσπάται ακανόνιστα και έντονα. Συνήθως αυτή η μορφή ακράτειας συνυπάρχει με συχνουρία, επιτακτική ούρηση και νυχτερινή αφύπνιση για ούρηση.
3. Γυναικεία ακράτεια ούρων μεικτού τύπου (mixed urinary incontinence)
Αυτή εμφανίζεται με συμπτώματα τόσο συχνουρίας και επιτακτικής ούρησης όσο και με συνοδό ακούσια απώλεια ούρων χωρίς προειδοποίηση κατά το γέλιο, το βήχα, το φτάρνισμα και τη σωματική άσκηση.
Διάγνωση – Θεραπεία
Η διάγνωση της γυναικείας ακράτειας ούρων στηρίζεται αρχικά στο λεπτομερές ιστορικό και το ημερολόγιο ούρησης που συμπληρώνεται από τη γυναίκα επί 3 ημέρες. Η κλινική εξέταση και ο ουροδυναμικός έλεγχος θα επιβεβαιώσουν τη διάγνωση και θα εξακριβώσουν τον τύπο της ακράτειας, ώστε να ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπεία.
Η αρχική αντιμετώπιση της ήπιας ακράτειας ούρων από προσπάθεια είναι συντηρητική, με διόρθωση της ημερήσιας πρόσληψης υγρών και τις ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους. Μια πρωτοπορική θεραπεία ενδυνάμωσης του πυελικού εδάφους διαμέσου Laser αναδόμησης του κολλαγόνου εφαρόζεται πλέον σε εξειδικευμένα κέντρα. Η θεραπεία της ακράτειας ούρων από προσπάθεια σοβαρού βαθμού είναι κυρίως χειρουργική, στηριζόμενη στην αποκατάσταση της στήριξης της βάσης της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας με την τοποθέτηση συνθετικής ταινίας ελεύθερης τάσης (TVT/TVTO) ή μή απορροφίσιμων ραμμάτων. Εναλλακτικά πολύ καλά αποτελέσματα προσφέρουν οι περιουρηθρικές ενέσεις ογκοτικών παραγόντων πολυακριλαμιδίου (Bulkamid) ή σιλικόνης (Macroplastique).
Σε ότι αφορά την ακράτεια ούρων επιτακτικού τύπου που δεν υπακούει σε συντηρητικά μέτρα, η θεραπεία επεκτείνεται στη ειδική φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο του εξωστήρα μυός της κύστης, τις ενδοκυστικές ενέσεις Botox, την ηλεκτροδιέγερση και άλλες πιο σύνθετες χειρουργικές τεχνικές. Σε κάθε περίπτωση, ο Ουρογυναικολόγος – Χειρουργός Πυελικού Εδάφους Δρ. Αλέξανδρος Δέρπαπας εφαρμόζει τις κατάλληλες θεραπευτικές στρατηγικές ώστε η γυναικεία ακράτεια ούρων να πάψει να αποτελεί πρόβλημα για τις ασθενείς.
Ουροδυναμικός Έλεγχος
Τι είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος;
Είναι ένα σετ εξετάσεων που αποσκοπεί στη μελέτη της λειτουργίας της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας. Η κύρια εξέταση ονομάζεται κυστεομετρία και μετράει διάφορες παραμέτρους της λειτουργίας αποθήκευσης και αποβολής ούρων.
Πότε χρειάζεται ο ουροδυναμικός έλεγχος;
Ο ουροδυναμικός έλεγχος ενδείκνυται όταν η γυναίκα αντιμετωπίζει προβλήματα από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα, όπως η υπεδραστήρια κύστη, η ακράτεια ούρων, οι χρόνιες ουρολοιμώξεις, το σύνδρομο της επώδυνης κύστης, και άλλα. Οι καταστάσεις αυτές προκαλούν συμπτώματα όπως συχνουρία, νυκτουρία, έντονη έπειξη για ούρηση, ακράτεια ούρων, δυσκολία στην ούρηση και πόνο, τα οποία ο ουροδυναμικός έλεχγος προσπαθεί να αναδείξει κατά την εξέταση ώστε να επιτευχθεί ακριβής διάγνωση.
Η εξέταση αυτή είναι επίσης απαραίτητη στις γυναίκες που προγραμματίζονται για χειρουργική αποκατάσταση της πρόπτωσης της μήτρας η / και του κόλπου, ώστε να επιλεχθεί η καταλληλότερη επέμβαση.
Πώς διενεργείται η εξέταση;
Στην αρχή θα σας ζητηθεί να αδειάσετε την κύστη σας σε μια ειδικά διαμορφωμένη τουαλέτα, συνδεδεμένη με μηχάνημα που καταγράφει διάφορες παραμέτρους της ούρησης (ουρο-ροομετρία).
Στη συνέχεια ο ιατρός θα σας τοποθετήσει σε ημι-καθιστή ή κατεκελιμένη και θα εισάγει δύο πολύ λεπτούς καθετήρες στην ουροδόχο κύστη και στον κόλπο (ή τον πρωκτό), μέσω των οποίων θα γεμίσει την ουροδόχο κύστη σας με φυσιολογικό ορό, ενώ ταυτόχρονα θα καταγράφονται σε υπολογιστή οι πιέσεις με σε αυτήν (κυστεομετρία). Η εισαγωγή των καθετήρων δεν προκαλεί πόνο. Κατά τη διάρκεια της πλήρωσης της κύστης θα σας ζητηθεί να βήξετε σε τακτά διαστήματα ώστε να διαπιστωθεί τυχόν ακράτεια ούρων, αλλά και να εκτελέσετε κάποιες δοκιμασίες (επιτόπιο τζόκινγκ, βύθιση των χεριών σε κρύο νερό κ.α) σε μια προσπάθεια να αναπαραχθούν τα συμπτώματα που σας ταλαιπωρούν.
Στην τρίτη και τελευταία φάση της εξέτασης θα σας ζητηθεί να αδειάσετε την κύστη σας, γύρω από τους καθετήρες, στην ειδικά διαμορφωμένη τουαλέτα, ώστε να καταγραφούν οι παράμετροι ούρησης.
Χρειάζεται προετοιμασία για τον ουροδυναμικό έλεγχο;
Θα σας ζητηθεί να προσέλθετε για την εξέταση έχοντας την ουροδόχο κύστη σας μισογεμάτη, οπότε είναι προτιμότερο να μην ουρήσετε τουλάχιστον 1 ώρα πριν τον ουροδυναμικό έλεγχο. Εναλλακτικά, μπορείτε να προσέλθετε για την εξέταση 30 λεπτά νωρίτερα από το προγραμματισμένο ραντεβού σας και να πιείτε 2-3 ποτήρια νερό στο χώρο αναμονής. Δεν απαιτείται νηστεία ή κάποια ειδική προετοιμασία πριν την εξέταση.
Η διάρκεια της εξέτασης είναι 30 λεπτά και δεν απαιτείται αναισθησία. Διαλέξετε να φορέσετε ξεχωριστά ενδύματα πάνω-κάτω την ημέρα της εξέτασης (φούστα ή παντελόνι και μπλούζα ή πουκάμισο) διότι θα χρειαστεί να γδυθείτε από τη μέση και κάτω για την εξέταση και να φορέσετε μια ρόμπα.
Υπάρχει εναλλακτική εξέταση;
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επιτευχθεί αρχικά έλεγχος των συμπτωμάτων ακολουθώντας απλές οδηγίες που δίνονται από τον εξειδικευμένο ιατρό και αφορούν στη μείωση της ημερήσιας ποσότητας προσλαμβανομένων υγρών και στην επανεκπαίδευση της ουροδόχου κύστης μέσω ειδικών ασκήσεων.
Όταν όμως τα συμπτώματα εμμένουν τότε ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι η ενδεδειγμένη εξέταση ώστε να ανευρεθεί η αιτία του προβλήματος.
Συχνά το υπερηχογράφημα βοηθάει στην καλύτερη διάγνωση και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.
Αποτελέσματα εξέτασης
Τα δεδομένα της εξέτασης αναλύονται επί τόπου από τον εξειδικευμένο ιατρό και παραλαμβάνετε τα αποτελέσματα την ίδια στιγμή, μαζί με τη διάγνωση και το πλάνο για την ενδεδειγμένη θεραπεία, εφόσον απαιτείται.